Ołtarz Wita Stwosza to jedno z najwspanialszych dzieł sztuki jakimi może poszczycić się Kraków. To arcydzieło rzeźby gotyckiej, dzieło które przyciąga turystów z całego świata. Zapraszamy na spacer z profesjonalnym przewodnikiem.
Ołtarz Wita Stwosza – zakończone prace konserwatorskie
Szczególnie ważną okolicznością skłaniającą do odwiedzenia Krakowa i odkrycia na nowo Ołtarza Wita Stwosza jest fakt zakończenia trwających ponad pięć lat pracach badawczo – konserwatorskich, które rozpoczęły się we wrześniu 2015 roku. Konserwacja została poprzedzona niezwykle dokładną inwentaryzacją ołtarza metodą skaningu laserowego 3D, w efekcie której odzyskał on blask oraz kolory, jakie mogli podziwiać mieszkańcy średniowiecznego Krakowa.
Konserwatorzy dążyli do tego aby dotrzeć do pierwotnej kolorystyki figur oraz tła w poszczególnych kwaterach dzieła.
Pracami konserwatorskimi zajął się Międzyuczelniany Instytut Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki warszawskiej i krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych a koszt wyniósł ponad 13 720 000 zł. Prace współfinansowane były przez Narodowy fundusz Rewaloryzacji Zabytków Krakowa, Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, parafii pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny oraz z budżetu miasta, które wsparło prace kwotą 1 150 000 zł. C ciekawe, podczas ostatnich prac konserwatorskich znaleziono na figurze św. Jakuba datę 1486 co wskazuje na fakt, że możliwe, że figury na ołtarzu dłuta Wita Stwosza zostały ukończone wcześniej niż podają oficjalne źródła (czyli przed 1489 rokiem, kiedy to ołtarz został poświęcony.
Dodajmy, że w swojej przeszło pięćsetletniej historii, ołtarz przeszedł już sześć konserwacji (w XVII w., XVIII w., XIX w., lata 30. XX w., lata 40. XX w.). Ostatnia była siódmą z kolei.
Z licencjonowanym przewodnikiem z firmy Krakkos możesz wybrać się na uroczyste otwarcie Ołtarza, które odbywa się od poniedziałku do soboty o godzinie 11.50. To wyjątkowe wydarzenie podczas, którego będziesz mieć okazję zobaczyć każdą z części tego wyjątkowego arcydzieła snycerki i malarstwa i zarazem największego gotyckiego ołtarza w Europie (Ołtarz ma 13 metrów wysokości i 11 metrów szerokości. Całkowita powierzchnia części dekoracyjnej to 866,52 m2). Choć uważany jest za dzieło jedyne w sowim rodzaju lub bezcenne, to jednak wiemy, jaka była jego wartość pod koniec XV wieku, gdy został wykonany. Było to dokładnie 2808 florenów czyli równowartość paru kamienic lub całoroczny budżet Krakowa. Zaznaczmy, że ołtarz miał być zbiorowym pomnikiem mieszańców Krakowa. Wit Stwosz niezwykle dokładnie przedstawił szczegóły anatomiczne portretowanych osób. Takie wierne odwzorowywanie rzeczywistości było charakterystyczne dla sztuki drugiej połowy XV wieku.
Co ciekawe, w latach 30. XX wieku prof. Franciszek Walter, wykładowca Uniwersytetu Jagiellońskiego, uznany dermatolog i wenerolog zwrócił uwagę na to, że u wielu postaci z Ołtarza widać dokładnie odwzorowane zmiany skórne, będące skutkiem chorób, na jakie cierpieli modele (mieszkańcy Krakowa). Wśród zmian skórnych, na jakie Walter zwrócił uwagę były np. brodawka starcza, trądzik różowaty, żylaki kończyn dolnych. Zainteresowały go także dwie postaci z możliwymi symptomami kiły wrodzonej.
Historia Ołtarza – dzieła życia Wita Stwosza
Wit Stwosz użył dwóch gatunków drewna: lipowego i dębowego. Co interesujące, łącznie w ołtarzu znajduje się około 200 figur, z których największe mają około 280 cm.
Ołtarz jest uznawany za dzieło życia Wita Stwosza, ponieważ artysta poświęcił 12 lat życia na wykonanie tego arcydzieła. Monument pochodzi z XV wieku ale pnie, z których ciosano najwyższe figury pochodziły z ok. 500-letnich drzew. To oznacza, że dziś drewno ma już ok. 1000 lat.
Ołtarz ukazuje dwie sfery: sacrum (niebiańską) i profanum (ziemską), a także jest ilustracją średniowiecznego hymnu do Matki Bożej, ukazuje najważniejsze wydarzenia z jej życia. Przypomnijmy, że pełne wezwanie Bazyliki Mariackiej to Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny. To właśnie w centralnej części ołtarza znajduje się taka scena.
Ołtarz w prezbiterium to nie jedyne dzieło w Bazylice Mariackiej autorstwa Wita Stwosza. Wchodząc do świątyni bocznym wejściem (od południowej strony) zaraz po prawej stronie ujrzymy pochodzący z XVIII wieku Ołtarz Krzyża Świętego, a w nim przepiękne, monumentalne dzieło Wita Stwosza-niezwykle realistyczny kamienny krucyfiks (często nazywany krucyfiksem Slackerowskim od mincerza królewskiego Henryka Slackera, który ufundował dzieło.
Zwiedzanie słynnego Ołtarza z profesjonalnym przewodnikiem
Z Krakkos usługi przewodnickie poznasz historię Bazyliki Mariackiej, zobaczysz także inne dzieła znajdujące się w różnych kaplicach tej świątyni, usłyszysz zarówno legendy, jak i liczne historie dotyczące jednego z najważniejszych kościołów w Polsce. Dowiesz się między innymi, którą z kolei budowlą w tym miejscu jest obecna świątynia, dlaczego w XVIII chciano usunąć Ołtarz Wita Stwosza, a także co się stało z wieloma witrażami, które znajdowały się w oknach świątyni. Z Krakkos usługi przewodnickie poznasz także wiele ciekawych detali znajdujących się na zewnątrz swiątyni – zobaczysz różne tablice w murze kościoła, kaplice przylegające do niego, dowiesz się do czego służyły kuny, a także co przedstawia dekoracja rzeźbiarska znajdująca się w najwyższych partiach muru kościoła (pod dachem!) i gdzie znajduje się dzwonek za konających.
Przewodnik po Krakowie opowie najciekawsze legendy związane z Bazyliką Mariacką.
Zobaczysz między innymi kaplicę Matki Boskiej Częstochowskiej mieszczącą się w dolnej części wieży dzwonnicy. W ołtarzu znajduje się kopia wizerunku Matki Boskiej Częstochowskiej. Dodajmy, że tą kaplicę niejednokrotnie nawiedzał Ojciec Święty Jan Paweł II.
Przewodnik zwróci uwagę także na późnogotycką chrzcielnicę znajdującą się w kruchcie zachodniej (wchodząc głównym wejściem, od Rynku Głównego), na barokowe organy na polichromie zaprojektowane przez Jana Matejkę, a wykonane przez jego uczniów Stanisława Wyspiańskiego i Józefa Mehoffera.
Od kwietnia do października będziesz mógł także wejść z profesjonalnym przewodnikiem na wieżę hejnalicę, żeby podziwiać piękną panoramę miasta,a także by zobaczyć skąd grany jest co godzinę hejnał.
Na koniec dodajmy, że z nami możesz zobaczyć również inne dzieła wykonane przez mistrza z Norymbergi. Na przykład w katedrze wawelskiej w kaplicy Świętokrzyskiej sarkofag Kazimierza Jagiellończyka czy epitafium Kallimacha znajdującą się w prezbiterium kościoła św. Trójcy (przy klasztorze Ojców Dominikanów). Z licencjonowanym przewodnikiem zobaczysz także dzieła powstałe w kręgu mistrza z Norymbergi lub jemu przypisywane. Wśród nich warto wymienić między innymi rzeźby znajdujące się w Kaplicy Ogrojcowej przy wejściu do kościoła św. Barbary czy rzeźbę św. Anny Samotrzeć z kościoła OO. Bernardynów.
Zapraszamy do zwiedzania!