Zbliża się okres Wielkanocy. W związku z tym warto przypomnieć, że w Krakowie mamy wiele zwyczajów związanych z tym świątecznym czasem, (zobacz co warto w Krakowie zwiedzić z okazji Wielkanocy), ale także wiele sakralnych obiektów (kościołów, klasztorów, kaplic) z przepięknymi zakątkami i niesamowitymi historiami również wpisującymi się w wielkanocną aurę. Kilka z nich chcemy Wam dziś przybliżyć i gorąco polecić. Wycieczka w te miejsca z licencjonowanym przewodnikiem to bardzo dobry pomysł na spędzenie czasu w Krakowie.
Kraków to bez wątpienia miasto wielu kościołów i klasztorów. Kościołów w Krakowie jest blisko 140, a zakonów blisko 120.
Sakralne zabytki Krakowa, które warto zwiedzić w Wielkanoc
Bazylika Ojców Franciszkanów
Jednym z takich miejsc jest Bazylika Ojców Franciszkanów (Franciszkanie przybyli do Krakowa w 1237 roku), w której znajduje się kaplica Arcybractwa Męki Pańskiej ufundowana na początku XVII wieku przez biskupa krakowskiego Marcina Szyszkowskiego. Co interesujące, wybudowana została jako wotum dziękczynne po narodzinach królewicza Władysława syna Zygmunta III Wazy. Do dziś podtrzymywana jest tradycja odprawiania nabożeństw podczas, których członkowie Arcybractwa Męki Pańskiej wypowiadają słowa Memento homo mori („Pamiętaj człowiecze na śmierć”). Ze wspomnianym Władysławem IV Wazą związana jest tradycja dotycząca Wielkiego Czwartku. Król nadał Arcybractwu przywilej umożliwiający uwolnienie skazanego na śmierć, właśnie w Wielki Czwartek. Dodatkowo członkowie Arcybractwa mogli wykupywać więźniów za długi. Po uwolnieniu więźniowie brali udział w uroczystościach liturgicznych Wielkiego Tygodnia. Procesje wyruszały z Bazyliki Ojców Franciszkanów w stronę Bazyliki Mariackiej oraz ogrojca przy kościele św. Barbary. Z profesjonalny przewodnikiem wejdziecie do kaplicy Męki Pańskiej, gdzie znajdują się relikwie bł. Anieli Salawy oraz bł. O. Zbigniewa Strzałkowskiego i bł. O. Michała Tomaszka – Franciszkanów zamordowanych w 1991 roku w Pariacoto w Peru, których na ołtarze wyniósł ostatnio papież Franciszek. To właśnie w tej kaplicy z rodzinami Błogosławionych spotkał się św. Jan Paweł II. Także tutaj zobaczycie z przewodnikiem przepiękną i bardzo oryginalną Drogę Krzyżową namalowaną przez wybitnego artystę Młodej Polski Józefa Mehoffera. Obrazy te krakowski malarz wykonał już u schyłku swego życia. W tej kaplicy warto również zwrócić uwagę na replikę Całunu Turyńskiego poświęconą przez Jana Pawła II.
Sama Bazylika Ojców Franciszkanów jest miejscem bardzo interesującym. Znajduje się tutaj także kaplica Matki Boskiej Bolesnej, w której w ołtarzu mieści się słynący z łask obraz Smętnej Dobrodziejki. To w tej kaplicy w Wielki Czwartek uwolnieni więźniowie dziękowali i modlili się leżąc na posadzce. Obraz pochodzi z początku XVI wieku i zgodnie z tradycją jest drugim z kolei wizerunkiem w ołtarzu. Pierwszy pochodził z XV wieku. Jest to słynący łaskami wizerunek, który w 1908 został zwieńczony koronami papieskim, dlatego mówimy, ze ta przepiękna kaplica jest swego rodzaju sanktuarium. Co interesujące, obraz Smętnej Dobrodziejki ocalał podczas wielkiego pożaru w 1850 roku. Pożar ów był bardzo tragiczny dla Bazyliki. To wówczas w znacznym stopniu ucierpiało wnętrze gotyckiej świątyni. Kilkadziesiąt lat po Wielkim Pożarze Krakowa z 1850 roku, wielki artysta Stanisław Wyspiański przystąpił do prac, w efekcie których powstały przepiękne polichromie oraz witraże. Licencjonowany przewodnik opowie dlaczego Wyspiański nie ukończył planowanych prac, kto jest autorem polichromii w nawie głównej, a także wyjaśni w czym tkwi fenomen wykonanych przez artystę witraży, z których największy i najbardziej monumentalny nosi tytuł Bóg Ojciec-Stań się. Zobaczysz także XIX-wieczne obrazy Władysława Rossowskiego ukazujące sceny z życia Franciszkanów w Polsce.
Bazylika Ojców Franciszkanów oraz klasztor to miejsca, z którymi związani byli święci i błogosławieni. Podczas zwiedzania, licencjonowany przewodnik opowie o wspomnianych bł. Anieli Salawie, błogosławionych O. Zbigniewie Strzałkowskim i O. Michale Tomaszku a także o bł. Salomei, św. Maksymilianie Marii Kolbe oraz o św. Janie Pawle II. Anegdot i ciekawostek nie zabraknie.
Wiele dzieł sztuki skrywają także znajdujące się blisko prezbiterium XV-wieczne krużganki, gdzie warto zwrócić uwagę na portrety biskupów Krakowa. Krużganki zostały wzniesione między innymi po to aby mogły odbywać się tutaj procesje eucharystyczne. Znajduje się tu wiele nagrobków oraz płyt pamiątkowych, a także wspomniana galeria portretów biskupich i freski średniowieczne. Jedna z hipotez dotyczących początków tradycji darowania Franciszkanom przez każdego z biskupów Krakowa portretu sięga połowy XIII wieku kiedy to miała miejsce kanonizacja św. Franciszka z Asyżu. Podobno posłowie polscy uczestniczący w uroczystościach zobowiązali się, że każdy z ordynariuszy krakowskich będzie wysyłał do Franciszkanów w Asyżu swój portret a także sto sztuk złota. Jednak w związku trudnościami uznano, że krakowscy Franciszkanie przekażą do Asyżu srebrną figurę św. Franciszka, a portrety kolejnych biskupów krakowskich będą zdobiły krużganki konwentu krakowskiego. Początkowo portrety biskupie były malowane na ścianie, następnie od XVI wieku na deskach,a od końca XVI wieku na płótnie. Z licencjonowanym przewodnikiem zobaczycie także freski średniowieczne, takie jak: Tłocznia mistyczna z I połowy XV wieku, czy pochodzący z XVI wieku fresk Madonna apokaliptyczna i św. Anna Samotrzeć z fundatorem.
Bazylika św. Trójcy i klasztor Ojców Dominikanów
W niedużej odległości od kościoła i klasztoru Franciszkanów, znajduje się Bazylika św. Trójcy i klasztor Ojców Dominikanów. Dominikanie przybyli do Krakowa w 1222 roku za sprawą biskupa Iwona Odrowąża. Z profesjonalnym przewodnikiem zwiedzicie wnętrze Bazyliki św. Trójcy, a także klasztorne krużganki z XVI w. Tu znajdują się pochówki dominikanów oraz ludzi związanych z Zakonem, na co wskazują liczne epitafia i płyty pamiątkowe, a także portrety polskich dominikanów, którzy byli biskupami od XIII do XV w. Podobnie, jak Bazylika św. Franciszka z Asyżu, także Bazylika św. Trójcy w dużej mierze ucierpiała podczas pożaru w 1850 roku. Po Wielkim Pożarze Krakowa przez wiele lat wnętrze kościoła było odnawiane i w dużym stopniu wyposażenie świątyni zyskało neogotycki, XIX wieczny styl. Przed wejściem do świątyni przewodnik pokarze dzwonek za konających, jako dowód istnienia pięknej tradycji obwieszczania mieszkańcom Krakowa śmierci jednego z nich, po to by inni pomodlili się za duszę zmarłego.
Podczas zwiedzania wnętrza licencjonowany przewodnik pokarze między innymi piękny gotycki portal znajdujący się w kruchcie kościelnej, późnorenesansową, manierystyczną kaplicę rodu Myszkowskich, wzorowaną na kaplicy Zygmuntowskiej na Wawelu, a także znajdującą się nieopodal kaplicę Różańcową. To w niej znajdują się pochówki matki króla Jana III Sobieskiego Teofili oraz jego brata Marka. Na uwagę zasługuje także kaplica św. Jezusa Ukrzyżowanego, w której obok ołtarza znajduje się relikwiarz ze szczątkami bł. Wita – XIII-wiecznego apostoła Litwy.
W prezbiterium poza neogotyckim ołtarzem głównym przewodnik zwróci uwagę na XV-wieczną płytę upamiętniającą humanistę Filipa Kallimacha, zaprojektowaną przez Wita Stwosza, a także płytę grobową księcia Leszka Czarnego. W tej części kościoła zobaczycie również niektóre z zachowanych po pożarze z 1850 roku obrazów autorstwa włoskiego malarza Tomasza Dolabelli.
Przewodnik pokaże także barokową kaplicę św. Jacka, w której zarówno ołtarz, jak i dekorację wnętrza wykonał Baltazar Fontana. Przewodnik opowie o życiu, kulcie, cudach i legendach związanych ze św. Jackiem Odrowążem w tym, jakie jest jego związek z popularnymi pierogami.
Opactwo cystersów w Mogile
Z rodem Odrowążów związane jest Opactwo Cystersów w Mogile. To kolejne niezwykle piękne i interesujące założenie kościelno-klasztorne, które warto poznać z licencjonowanym przewodnikiem. Znajduje się ono w Nowej Hucie, na terenie dawnej wsi Mogiła. Podczas zwiedzania, profesjonalny przewodnik opowie o pierwszych śladach osadnictwa na tym obszarze, wyjaśni nazwę Mogiła, a także o okolicznościach przybycia Cystersów do Mogiły w latach dwudziestych XIII wieku. Pojawili się oni w Mogile za sprawą biskupa krakowskiego Iwo Odrowąża. Zwiedzisz z Krakkos zarówno wnętrze kościoła, jak i krużganki oraz znajdujący się w pobliżu drewniany, XV-wieczny kościół św. Bartłomieja z dzwonnicą stojącą przed nim. Przewodnik opowie o przebudowach kościoła, o historii sanktuarium, a także o licznych dziełach sztuki. Dowiesz się między innymi kim był Stanisław Samostrzelnik, autor malowideł znajdujących się w prezbiterium kościoła, od kiedy pielgrzymi przybywają do Sanktuarium Krzyża Mogilskiego i dlaczego XV-wieczny krzyż uznawany jest za cudowny. To właśnie w kaplicy Cudownego Krzyża, podczas Wielkiego Tygodnia wielu wiernych modli się. Sanktuarium w Mogile zostało rozsławione w dużej mierze za sprawą św. Jana Pawła II, który jako papież przybył tutaj w 1979 roku. Przed Bazyliką św. Wacława (obecnie z późnobarokową fasadą), zobaczycie Ołtarz Pamięci Narodowej, zbudowany w 1989 roku, wejdziecie także na krużganki gotyckie, gdzie można podziwiać XVI-wieczne malowidła autorstwa Stanisława Samostrzelnika. Po zwiedzaniu Opactwa Cystersów, możecie z przewodnikiem zwiedzić kopiec Wandy oraz zabytki Nowej Huty.
Klasztor Benedyktynów w Tyńcu
Kolejny zakon, którego historię i spuściznę koniecznie trzeba poznać zwiedzając sakralny Kraków to Benedyktyni w Tyńcu, którzy przybyli na tereny dzisiejszego Krakowa zdecydowanie wcześniej niż wspomnieni wyżej Franciszkanie, Dominikanie i Cystersi, bo już w 1044 roku. Przybyli do wówczas podkrakowskiego Tyńca. Zespół kościelno-klasztorny w Tyńcu został wzniesiony na malowniczym, skalistym, wapiennym wzgórzu, nad Wisłą. Co ciekawe, według jednej z hipotez, za czasów Kazimierza Odnowiciela Benedyktyni zostali przeniesieni z Wawelu do Tyńca. Według innej hipotezy, miało to miejsce później bo za czasów Bolesława Śmiałego. Podczas zwiedzania przewodnik opowie o historii tego miejsca, o losach Benedyktynów, a także pokaże wnętrze kościoła św. Piotra i św. Pawła oraz krużganki. Wewnątrz świątyni przewodnik pokaże rokokowy ołtarz główny, XVII-wieczne stalle ze scenami z życia św. Benedykta, a także nietypową ambonę w kształcie łodzi.
Następnie w towarzystwie profesjonalnego przewodnika będziesz mógł zwiedzić muzeum znajdujące się w budynku mieszczącym dawniej bibliotekę. Zobaczycie w nim zabytki związane z przeszłością klasztoru, takie jak romańskie detale architektoniczne, przedmioty liturgiczne czy rękopisy oraz druki.
Licencjonowany przewodnik opowie legendę związaną ze studnią mieszczącą się na środku dziedzińca przed kościołem i zabudowaniami klasztornymi, a także zdradzi do jakiego filmu były kręcone sceny na terenie opactwa.
Kalwaria Zebrzydowska – Polska Jerozolima
Szlak sakralny można zakończyć około 40 kilometrów od Krakowa, gdzie znajduje się Kalwaria Zebrzydowska nazywana Polską Jerozolimą. To niezwykle urokliwe miejsce usytuowane u szczytu góry Żar, które kojarzy się wiernym z tradycją obchodów Wielkiego Tygodnia. To tutaj w sanktuarium pasyjno-maryjnym już od Niedzieli Palmowej przybywa wiele osób. Tradycja Misterium Pasyjnego sięga swoimi korzeniami 1. poł. XVII w. Misterium w Kalwarii jest wyjątkowe ponieważ odbywa się w plenerze na tzw. Dróżkach Kalwaryjskich. Spacer w tym miejscu pozostawi wiele niezapomnianych wspomnień i pozwoli oderwać się od codziennych trosk. Podczas zwiedzania zespołu kościelno-klasztornego należącego do Bernardynów, przewodnik opowie o historii sanktuarium, które zostało ufundowane na początku XVII wieku przez wojewodę krakowskiego Mikołaja Zebrzydowskiego, pokarze liczne kaplice i kościoły tworzące tzw. Dróżki Kalwaryjskie, a także przejdziecie się po krużgankach kościelnych nazywanych Krużgankami Drogi Krzyżowej. Dowiesz się od licencjonowanego przewodnika kiedy sanktuarium zostało wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, i kiedy uzyskało tytuł Pomnika historii Polski. Wśród licznych dzieł sztuki znajdujących się w Sanktuarium Matki Bożej Anielskiej bardzo ważne miejsce zajmuje kaplica Matki Bożej kalwaryjskiej z cudownym obrazem Matki Boskiej Płaczącej. Licencjonowany przewodnik opowie również dlaczego Kalwaria Zebrzydowska była w życiu Jana Pawła II tak ważnym miejscem.
Zapraszamy na wycieczki po Krakowie i okolicach z profesjonalnym przewodnikiem Krakkos.