W obrębie obecnego krakowskiego Starego Miasta znajdują się dwa rynki. Każdy z nich zasługuje na uwagę, każdy ma interesującą historię, a budowle znajdujące się na nich zachwycają detalami architektonicznymi, często także rzeźbiarskimi. Z licencjonowanym przewodnikiem poznasz najciekawsze fakty dotyczące zarówno Małego Rynku, jak i Rynku Głównego, a także wysłuchasz wielu anegdot, ciekawostek i dowiesz się, jak na przestrzeni wieków zmieniały się przestrzennie.
Historia Małego Rynku – co warto wiedzieć
Mały Rynek nazywany po łacinie forum antiquum (nazwa wzięła się od handlu starzyzną), Wendetą lub Tandetą. Nazywany był także Starym Rynkiem oraz Rynkiem Rzeźniczym, był dawniej placem pomocniczym dla Rynku Głównego, słynął głównie z handlu mięsem i rybami ale także rzeczami starymi czy używanymi. Przewodnik po Krakowie podczas wycieczki opowie o tym, jak Mały Rynek w średniowieczu łączył się z Placem Mariackim i był odgrodzony drewnianymi domkami, które były zamieszkiwane przez zakrystianów kościoła Mariackiego oraz jatkami. Dowiesz się od licencjonowanego przewodnika kiedy Mały Rynek uzyskał dzisiejszą postać, a także poznasz dzieje nie istniejącej już, wyburzonej w pierwszych latach XIX wieku szkoły mariackiej (pierwszej szkoły parafialnej w Polsce), która stała u zbiegu ulic Stolarskiej i Siennej. Profesjonalny przewodnik opowie o tym, jak Mały Rynek w XX wieku stopniowo tracił handlowy charakter, w związku z decyzjami o przeprowadzeniu linii tramwajowych – najpierw w roku 1902 wzdłuż pobliskiej ul. Siennej i następnie w 1935 roku przez środek Małego Rynku w kierunku Placu Mariackiego. Tramwaje jeździły tu aż do 1953 roku co wcale nie oznacza, że przywrócono funkcję handlową Małego Rynku.
Przewodnik opowie także o istniejącym aż do 2006 parkingu oraz o przebudowie , która następnie miała miejsce i w efekcie, której Mały Rynek zyskał obecny wygląd. Z Krakkos dowiesz się na, gdzie znajduje się płyta nagrobna na podstawie której została wykonana płyta ukazująca Bolesława Wstydliwego umieszczona w południowej części placu (blisko ulicy Siennej). W efekcie przebudowy, która miała wtedy miejsce powstała także fontanna. Przewodnik wspomni także o tym, jak planowano umieszczenie rzeźby Igora Mitoraja „Eros bendato” na Małym Rynku oraz o tym, że nie spodobał się ten pomysł radzie programowej zebranej z okazji obchodów 750-lecia lokacji Krakowa. Na Małym Rynku zostały wtedy ustawione takie same latarnie jak na Rynku Głównym (nawiązujące do takich jakie znajdowały się na Rynku Głównym w XIX wieku), przywrócono także ławki.
Piękna architektura Małego Rynku
Mały Rynek od czasu przebudowy z początku XXI wieku stał się przestrzenią publiczną, miejscem różnych imprez, wydarzeń kulturowych. Stał się rynkiem wspomagającym Rynek Główny w organizacji targów, koncertów, jarmarków czy festiwalów (np. Festiwal Pierogów).
Z Krakkos poznasz historie kamienic stojących przy Małym Rynku. Zazwyczaj są to wąskie i wysokie kamienice pochodzące z XIV i XV wieku. Przewodnik opowie o znajdujących się przy budynkach szkarpach, konstrukcjach które skośnie podpierają narożniki kamienic. Dobudowano je w XVII i XVIII wieku jako zabezpieczenie nadwątlonych pożarami i wojnami murów.
Przewodnik zwróci uwagę na wschodnią pierzeję Małego Rynku, która tworzy spójny, harmonijny ciąg wybudowanych w średniowieczu kamienic z fasadami, które niejednokrotnie zmieniały swój wygląd podczas przebudów. Usłyszysz m.in.: o kamienicy Szoberowskiej (nr 6), w której wydrukowano w roku 1661 pierwszą polską gazetę „Merkuriusz Polski”. Przewodnik pokaże Ci także kamienicę Mansjonarską nazywaną też kamienicą Altarystów (nr 7). Zamieszkiwali ją księża opiekujący się ołtarzami Kościoła Mariackiego. Co ciekawe, w podworcu zachowały się renesansowe, dwupiętrowe i drewniane ganki na kolumnach. Inspiracją był arkadowy dziedziniec wawelski. Zwraca uwagę też kamienny portal główny jest boniowany z fryzem marmurowym i wyrytą datą jego powstania.
Dowiesz się także o kamienicy należącej do kupca Hermana Fritscha (nr 1) nazywanej także Strzemboszowską, która została przebudowana w stylu barokowym, z charakterystyczną osiemnastowieczną figurą rycerza w stroju rzymskim znajdującą się w narożnej niszy. Co ciekawe, W XV wieku była własnością Mikołaja Wernera, głównego budowniczego korpusu kościoła Mariackiego. Tę kamienicę w połowie XVII wieku połączył z sąsiednią, włoski kupiec Lamelli. Od jego nazwiska budynek nazywany jest zwyczajowo kamienicą Lamellich. Po pożarze w połowie XIX wieku, po której kamienica zyskała późnoklasycystyczną formę
Do prezbiterium kościoła św. Barbary przylega kolegium jezuickie wzniesione w miejscu sześciu gotyckich domów mieszczańskich. Zostało zbudowane pod koniec XVI wieku, następnie w XVII wieku. Z XVI wieku pochodzi kamieniarka drzwi i okien na parterze, natomiast portal główny jest barokowy. Przewodnik opowie o tym, jak w XVIII wieku gmach przekazano na potrzeby nowo utworzonego szpitala akademickiego Uniwersytetu Jagiellońskiego, będącego pierwszym szpitalem klinicznym w Polsce.
Z Krakkos usłyszysz także o Prałatówce, kamienicy wzniesionej na początku XVII wieku w miejscu dwóch starszych kamienic. Zwracają uwagę przede wszystkim attyka wieńcząca budynek oraz elewacja sgraffitowa. Jest to jedyna wczesnobarokowa kamienica w Krakowie bez dokonywania zmian. Wewnątrz znajdują się komnaty, drewniane stropy i zabytkowe stiuki.
Zapraszamy na wycieczkę po Małym Rynku, który kryje w sobie wiele ciekawych historii i zabytków.